با بالا رفتن سن، بسیاری از مردم نگران ابتلا به بیماری آلزایمر یا زوال عقل مرتبط با آن هستند. پیش بینی می شود یک میلیون نفر در ایران مبتلا به آلزایمر باشند و همزمان با افزایش میزان سالمندی، افزایش ابتلا به بیماری آلزایمر را نیز شاهد خواهیم بود.

 

آلزایمر یک بیماری پیش رونده است که به مرور میزان کارآیی ذهن و حافظه بیماران مبتلا را کاهش می‌دهد، این بیماری تا آنجا پیش می رود که خلل بزرگی را در حافظه بیماران ایجاد می کند و باعث اختلال در انجام کارهای روزمره آن‌ها می‌شود.

تغییرات در مغز می تواند سال ها قبل از ظهور اولین علائم آلزایمر رخ دهد. این تغییرات اولیه مغز به فرصتی برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن از دست دادن حافظه ضعیف و سایر علائم زوال عقل اشاره دارد. در حالی که تحقیقات ممکن است مداخلات خاصی را شناسایی کند که باعث پیشگیری یا به تاخیر انداختن بیماری در برخی افراد می شود، این احتمال وجود دارد که بسیاری از افراد ممکن است به ترکیبی از درمان ها بر اساس عوامل خطر خود نیاز داشته باشند.

ارزیابی آخرین تحقیقات پیشگیری از بیماری آلزایمر

بررسی اخیر تحقیقات به دقت شواهد مربوط به راه‌های پیشگیری یا به تاخیر انداختن زوال عقل آلزایمر یا زوال شناختی مرتبط با سن را بررسی کرد. در این بررسی شواهد «دلگرم‌کننده اما غیرقطعی» برای سه نوع مداخله یافته شده است. از جمله:

• افزایش فعالیت بدنی
• کنترل فشار خون برای افراد مبتلا به فشار خون بالا (که فشار خون نیز نامیده می شود)
• آموزش شناختی

شواهد مربوط به سایر مداخلات، مانند داروها و رژیم غذایی، چندان قوی نبود. با این حال، دانشمندان به بررسی این موارد و سایر پیشگیری های احتمالی ادامه می دهند.

آیا افزایش فعالیت بدنی می تواند از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کند؟

فعالیت بدنی فواید زیادی برای سلامتی دارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند افرادی که ورزش می‌کنند در مقایسه با افرادی که ورزش نمی‌کنند کمتر در معرض خطر زوال شناختی هستند. ورزش همچنین با پلاک‌ها و گره‌های آلزایمر کمتر در مغز و عملکرد بهتر در برخی تست‌های شناختی مرتبط است.

آیا کنترل فشار خون بالا می تواند از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کند؟

کنترل فشار خون بالا برای کاهش خطر بیماری قلبی و سکته مغزی شناخته شده است. کمیته متخصصان NASEM به این نتیجه رسیدند که مدیریت فشار خون در زمانی که فشار خون بالا است، به ویژه برای افراد میانسال، ممکن است به پیشگیری یا به تاخیر انداختن زوال عقل آلزایمر کمک کند.

مطالعات نشان می دهد که فشار خون بالا در میانسالی، همراه با سایر عوامل خطر عروق مغزی مانند دیابت و سیگار، خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.

آیا آموزش شناختی می تواند از بیماری آلزایمر جلوگیری کند؟

آموزش شناختی شامل فعالیت های ساختاری است که برای تقویت حافظه، استدلال و سرعت پردازش طراحی شده اند. شواهد دلگرم‌کننده اما غیرقطعی وجود دارد که نشان می‌دهد یک آموزش شناختی خاص و مبتنی بر رایانه ممکن است به تاخیر یا کند کردن زوال شناختی مرتبط با سن کمک کند. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر پیشگیری یا به تاخیر انداختن اختلال شناختی مرتبط با آلزایمر وجود ندارد.

آلزایمر درمان قطعی دارد؟

آلزایمر متأسفانه درمان قطعی ندارد چرا که علت اصلی آن هنوز در دنیا مشخص نیست و یکی از دلایل آن ترشحات بتاامیلوئید که در حالت عادی در مغز وجود دارد با فعل انفعالات شیمیایی درون مغز خارج می شوند. در بیماری آلزایمر این ترشحات در قسمت حافظه مغز (هیپوکامپ) رسوب کرده و موجب تخریب سلول‌های آن می‌شود و در سنین بالای ۶۰تا ۶۵ سال افراد در معرض خطر هستند. ممکن است بیماری‌های مختلف از جمله پرکاری یا کم تیروئید، کمبود ویتامینها باعث دمانس شوند، این نوع دمانس در صورت شناخت و درمان قابل برگشت است، از طرفی دیگر اضطراب و افسردگی ممکن است باعث ابتلا شود که اگر این‌ها را درمان، مدیریت و کنترل کنیم می‌توانیم از بیماری آلزایمر پیشگیری کنیم.

نقش آلودگی در ابتلا به آلزایمر

آلودگی هوا روی قلب و عروق، ریه و انواع بیماری‌های دیگر تأثیرگذار است. وقتی قلب و ریه سالم نباشد و خون به درستی در بدن گردش نداشته باشد ممکن است هر عضوی از بدن را تحت تأثیر قرار دارد، از آن جمله مغز است،

تاثیر تغذیه در پیشگیری از آلزایمر

در گذشته تغذیه بسیار مناسبی نسبت به الان داشتیم، اکثر خانواده‌ها از مواد غذایی مانند آش ترخینه ، آش جو و… استفاده می‌کردند و پروتئین قرمز کمتری در سبد غذایی خود داشتند و اغلب از پروتئین‌های گیاهی و روغن های طبیعی به ویژه حیوانی و زیتون استفاده می‌کردند. باید مصرف نمک و شکر را بسیار کاهش دهیم. این‌ها موجب می‌شود که فرد جسم سالمی داشته باشد و در نتیجه مغز سالمی هم خواهد داشت.

سبزی‌ها یکی از مواد غذایی و سرشار از ویتامین‌ها و فیبر هستند که کمک زیادی به پیشگیری از آلزایمر می کند. سعی کنیم حداقل دوبار در هفته از مواد گوشت سفید و آش‌ها و سوپ‌ها استفاده کنیم و تا حد ممکن از غذاهای سرخ کردنی اجتناب کنیم.

آیا کرونا باعث آلزایمرمی شود؟

براساس تحقیقات انجمن جهانی، کویید ۱۹ روی اعصاب مرکزی و محیطی نیز تأثیر گذار است و در افراد مبتلا به دمانس تأثیر مخرب دارد. امروز حتی افراد زیر ۶۰ سالی را داریم که با مشکلاتی مانند فراموشی و اشکال شناخت به انجمن مراجعه می‌کنند و یکی از دلایل مهم آن علت بیماری کووید۱۹ به دلیل کاهش ارتباطات اجتماعی و از طرف دیگر استرس و اضطراب ناشی از آن موجب تأثیر نامطلوب بر سیستم اعصاب محیطی و مرکزی شده که افسردگی نیز افزایش یافته و خود افسردگی در صورت عدم درمان از عوامل خطر بیماری آلزایمر می باشد.