تشخیص و ارزیابی بیماری صرع

صرع معمولا در دوران کودکی شروع می شود و به طور بالقوه مانع تحصیل، اشتغال، روابط اجتماعی و … می شود. برای تشخیص صرع، اپزشک متخصص مغز و اعصاب احتمالا علائم و سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند. همچنین ممکن است چندین آزمایش برای تشخیص صرع و تشخیص علت تشنج داشته تجویز شود. که شامل موارد زیر است:

معاینه عصبی

این معاینه رفتار، توانایی‌های حرکتی، عملکرد ذهنی و سایر زمینه‌های را آزمایش می‌کند تا وضعیت فرد را تشخیص و نوع صرع را مشخص کند.

آزمایشات خون

نمونه خون می تواند علائم عفونت، شرایط ژنتیکی یا سایر شرایطی را که ممکن است با تشنج همراه باشد را تشخیص دهد.

آزمایش ژنتیک

در برخی از افراد مبتلا به صرع، آزمایش ژنتیک ممکن است اطلاعات بیشتری در مورد این بیماری و نحوه درمان آن ارائه دهد. آزمایش ژنتیک اغلب در کودکان انجام می شود، اما ممکن است در برخی از بزرگسالان مبتلا به صرع نیز مفید باشد.

همچنین ممکن است بیمار ک یا چند آزمایش و اسکن تصویربرداری مغز داشته باشد که تغییرات مغزی را تشخیص دهد:

نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام (EEG)

نوار مغز رایج ترین آزمایشی است که برای تشخیص صرع استفاده می شود. در این آزمایش، الکترودها با ماده یا کلاه خمیر مانند به پوست سر متصل می شوند. الکترودها فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کنند.

اگر صرع دارید، معمولاً تغییراتی در الگوی معمول امواج مغزی وجود دارد. این تغییرات حتی زمانی رخ می دهد که تشنج نداشته باشید. پزشک شما را بر روی ویدئو در طول نوار مغز نظارت می کند تا هر تشنجی را که تجربه می‌کنید شناسایی و ضبط کند. این کار ممکن است زمانی که بیدار هستید یا در خواب هستید انجام شود. ثبت تشنج ممکن است به تعیین نوع تشنج کمک کند یا شرایط دیگر را رد کند. این آزمایش در مطب متخصص مغز واعصاب یا بیمارستان انجام می شود.

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)

سی تی اسکن از اشعه ایکس برای به دست آوردن تصاویر مقطعی از مغز استفاده می کند. سی تی اسکن می تواند تومورها، خونریزی یا کیست هایی را در مغز که ممکن است باعث صرع شوند را تشخیص دهد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).

MRI از آهنرباها و امواج رادیویی قدرتمند برای ایجاد نمای دقیق از مغز استفاده می کند. مانند سی تی اسکن، MRI به ساختار مغز نگاه می کند تا آنچه را که ممکن است باعث تشنج شود را تشخیص دهد. اما ام آر آی نگاه دقیق تری به مغز نسبت به سی تی اسکن ارائه می دهد.

اف‌ام‌آرآی یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی

اف‌ام‌آرآی، تغییرات جریان خون را که هنگام کار کردن بخش‌های خاصی از مغز رخ می‌دهد، اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش ممکن است قبل از عمل جراحی برای شناسایی مکان های دقیق عملکردهای حیاتی مانند گفتار و حرکت استفاده شود تا جراحان بتوانند از آسیب رساندن به آن مکان ها در حین عمل جلوگیری کنند.

توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)

نوعی ابزار تصویربرداری است که برای نظارت بر فعالیت متابولیکی، مرحله (stage) و پیشرفت یک تومور استفاده می‌شود. اسکن‌های PET از مقدار کمی ماده رادیواکتیو با دوز پایین استفاده می‌کنند که به داخل سیاهرگ تزریق می‌شود تا به تجسم فعالیت متابولیک مغز و تشخیص تغییرات کمک کند. مناطقی از مغز با متابولیسم پایین ممکن است نشان دهنده مکان هایی باشد که در آن تشنج رخ می دهد.

توموگرافی کامپیوتری انتشار فوتون تک (SPECT)

این نوع آزمایش عمدتاً در صورتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که MRI و EEG محل شروع تشنج را در مغز مشخص نکرده باشند. آزمایش SPECT از مقدار کمی از مواد رادیواکتیو با دوز پایین استفاده می‌کند که به داخل سیاهرگ تزریق می‌شود تا نقشه‌ای دقیق و سه بعدی از فعالیت جریان خون در مغز در طول تشنج ایجاد کند. نواحی با جریان خون بالاتر از حد معمول در طول تشنج ممکن است نشان دهنده مکان هایی باشد که در آن تشنج رخ می دهد.

نوع دیگری از تست SPECT به نام تفریق ictal SPECT که در MRI ثبت شده است (SISCOM) ممکن است با همپوشانی نتایج SPECT با نتایج MRI مغز، نتایج دقیق‌تری ارائه دهد.

تست های عصب روانشناسی این آزمون ها مهارت های تفکر، حافظه و گفتار را ارزیابی می کند. نتایج آزمایش کمک می کند تا مشخص شود کدام مناطق مغز تحت تأثیر تشنج هستند.

همراه با نتایج آزمایش، ترکیبی از تکنیک های تجزیه و تحلیل ممکن است برای کمک به تعیین دقیق محل شروع تشنج مغز استفاده شود:

نقشه برداری پارامتریک آماری (SPM)

SPM روشی برای مقایسه مناطقی از مغز است که جریان خون در طی تشنج افزایش یافته است با همان مناطقی از مغز افرادی که تشنج ندارند. این اطلاعات در مورد محل شروع تشنج ارائه می دهد.

تصویربرداری منبع الکتریکی (ESI)

ESI تکنیکی است که داده‌های نوار مغز را می‌گیرد و روی MRI مغز می‌فرستد تا مناطقی که تشنج در آن رخ می‌دهد را نشان دهد. این تکنیک جزئیات دقیق تری نسبت به نوار مغز ارائه می دهد.

مگنتوآنسفالوگرافی (MEG)

MEG میدان های مغناطیسی تولید شده توسط فعالیت مغز را اندازه گیری می کند. این به شناسایی مناطق بالقوه ای که تشنج شروع می شود کمک می کند. MEG می‌تواند دقیق‌تر از EEG باشد زیرا جمجمه و بافت اطراف مغز کمتر با میدان‌های مغناطیسی تداخل دارند تا با تکانه‌های الکتریکی. MEG و MRI با هم تصاویری را ارائه می دهند که مناطقی از مغز را نشان می دهد که هم تحت تأثیر تشنج قرار گرفته اند و هم تحت تأثیر تشنج قرار نمی گیرند.

درمان صرع

تشخیص دقیق نوع تشنج و محل شروع تشنج بهترین شانس را برای یافتن یک درمان موثر است. درمان می تواند به افراد مبتلا به صرع کمک کند تشنج کمتری داشته باشند یا حتی به طور کامل تشنج را متوقف کنند. درمان های احتمالی عبارتند از:

  • داروها.
  • عمل جراحی.
  • درمان هایی که مغز را با استفاده از دستگاه تحریک می کنند.
  • رژیم کتوژنیک

داروهای صرع

اکثر افراد مبتلا به صرع می توانند با مصرف یک داروی ضد تشنج که به آن داروی ضد صرع نیز می گویند، بدون تشنج شوند. برخی دیگر ممکن است بتوانند دفعات و شدت تشنج خود را با مصرف ترکیبی از داروها کاهش دهند.

بسیاری از کودکان مبتلا به صرع که علائم صرع را تجربه نمی کنند، در نهایت می توانند داروها را قطع کنند و زندگی بدون تشنج داشته باشند. بسیاری از بزرگسالان می توانند پس از دو یا چند سال بدون تشنج دارو را قطع کنند. پزشک می تواند به شما در مورد زمان مناسب برای قطع مصرف داروها توصیه کند.

یافتن دارو و دوز مناسب می تواند پیچیده باشد. پزشک ممکن است هنگام انتخاب دارویی که تجویز کند، وضعیت بیمار، دفعات تشنج، سن و سایر عوامل را در نظر بگیرد. پزشک همچنین ممکن است داروهای دیگری را که ممکن است مصرف کنید بررسی کند تا مطمئن شود که داروهای ضد صرع با آنها تداخل ندارند. ممکن است ابتدا یک دارو را با دوز نسبتا کم مصرف کنید و سپس به تدریج دوز را افزایش دهید تا تشنج شما به خوبی کنترل شود.

بیش از 20 نوع مختلف داروی ضد تشنج موجود است. داروهایی که برای درمان صرع خود مصرف می کنید به نوع تشنج و همچنین عوامل دیگری مانند سن و سایر شرایط سلامتی شما بستگی دارد.

این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. عوارض جانبی خفیف عبارتند از:

  • خستگی.
  • سرگیجه.
  • افزایش وزن.
  • از دست دادن تراکم استخوان.
  • بثورات پوستی.
  • از دست دادن هماهنگی
  • مشکلات گفتاری.
  • مشکلات حافظه و تفکر.

عوارض جانبی شدیدتر اما نادر عبارتند از:

  • افسردگی.
  • افکار و رفتارهای خودکشی.
  • بثورات شدید.
  • التهاب برخی از اندام ها مانند کبد.

برای گرفتن نتایج بهتر با دارو، مراحل زیر را دنبال کنید:

  • داروها را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
  • همیشه قبل از تغییر به نسخه ژنریک دارو یا مصرف سایر داروها – داروهایی که با نسخه یا بدون نسخه دریافت می کنید – یا داروهای گیاهی، با پزشک خود صحبت کنید.
  • هرگز مصرف داروی خود را بدون صحبت با پزشک خود قطع نکنید.
  • در صورت مشاهده احساس جدید یا افزایش یافته افسردگی، افکار خودکشی یا تغییرات غیرعادی در خلق و خو یا رفتار خود فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
  • اگر میگرن دارید به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است یکی از داروهای ضد صرع را تجویز کند که می تواند از میگرن جلوگیری کند و صرع را درمان کند.

حداقل نیمی از افرادی که به تازگی صرع تشخیص داده شده اند، با اولین داروی خود درمان می شوند. اگر داروهای ضد تشنج نتایج خوبی ارائه ندهند، ممکن است پزشک جراحی یا سایر روش های درمانی را توصیه کند.

جدای از داروها و جراحی، روش های جایگزینی برای درمان صرع وجود دارند:

تحریک عصب واگ

تحریک عصب واگ زمانی که داروها برای کنترل تشنج ها به اندازه کافی خوب عمل نکرده اند و جراحی امکان پذیر نیست، ممکن است یک گزینه باشد. در تحریک عصب واگ، دستگاهی به نام محرک عصب واگ در زیر پوست قفسه سینه کاشته می شود، شبیه به ضربان ساز قلب. سیم های محرک به عصب واگ در گردن متصل می شوند.

دستگاهی که با باتری کار می کند، انفجارهای انرژی الکتریکی را از طریق عصب واگ و به مغز ارسال می کند. مشخص نیست که چگونه این تشنج را مهار می کند، اما دستگاه معمولاً می تواند تشنج را بین 20٪ تا 40٪ کاهش دهد.