راههای تشخیص و درمان نوروپاتی محیطی
دکتر یاسمین جنوبی: تنوع علائمی که نوروپاتی ها می توانند در فرد بیمار ایجاد کنند اغلب تشخیص را دشوار می کند. ولی پزشک برای اینکه بتواند نوروپاتی محیطی را دقیق تشخیص دهد و یک راهکار درمانی مناسب را تجویز کند، نیاز به اطلاعاتی از وضعیت جسمی بیمار دارد.
تشخیص نوروپاتی می تواند شامل موارد زیر باشد:
تاریخچه پزشکی – پزشک در مورد علائم شما و هرگونه محرک یا عوامل تسکین دهنده در طول روز، محیط کار، عادات اجتماعی، قرار گرفتن در معرض سموم، مصرف الکل، خطر ابتلا به بیماری های عفونی، و سابقه خانوادگی بیماری های عصبی سؤالاتی می پرسد.
معاینات فیزیکی و عصبی – پزشک به دنبال شواهدی مبنی بر بیماری های چون دیابت می گردد. معاینه عصبی شامل آزمایشاتی است که ممکن است علت اختلال نوروپاتیک و همچنین میزان و نوع آسیب عصبی را مشخص کند.
آزمایش مایع بدن: آزمایشهای خون مختلف میتواند دیابت، کمبود ویتامین، اختلال عملکرد کبد یا کلیه، سایر اختلالات متابولیک، عفونتها و علائم فعالیت غیرطبیعی سیستم ایمنی را تشخیص دهد. در موارد کمتر، سایر مایعات بدن برای پروتئین های غیر طبیعی یا وجود غیر طبیعی سلول های ایمنی یا پروتئین های مرتبط با برخی از نوروپاتی های ناشی از ایمنی مورد آزمایش قرار می گیرند.
آزمایشهای ژنتیکی: آزمایشهای ژنی برای برخی از نوروپاتیهای ارثی در دسترس هستند. ممکن است برای کمک به تعیین ماهیت و وسعت نوروپاتی، آزمایشهای بیشتری تجویز شود.
تست های فیزیولوژیکی عملکرد عصبی
تستهای سرعت هدایت عصبی (NCV) قدرت و سرعت سیگنال را در امتداد اعصاب بزرگ حرکتی و حسی مشخص میکنند. آنها می توانند اعصاب و انواع عصبی آسیب دیده و اینکه آیا علائم ناشی از تخریب غلاف میلین یا آکسون است را نشان دهند. در طی این آزمایش، یک کاوشگر فیبر عصبی را به صورت الکتریکی تحریک می کند که با تولید تکانه الکتریکی خود پاسخ می دهد. الکترودی که بیشتر در امتداد مسیر عصب قرار می گیرد، سرعت انتقال سیگنال را در امتداد آکسون اندازه گیری می کند. سرعت انتقال آهسته نشان دهنده آسیب به غلاف میلین است، در حالی که کاهش قدرت تکانه ها در سرعت های معمولی نشانه دژنراسیون آکسون است. ناتوانی در استخراج سیگنال ها می تواند نشان دهنده مشکلات شدید در هر دو باشد.
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) شامل قرار دادن سوزن های ظریف در عضلات خاص برای ثبت فعالیت الکتریکی آنها در حالت استراحت و در حین انقباض است. EMG تحریک پذیری و پاسخگویی را آزمایش می کند، فعالیت الکتریکی ماهیچه ای غیرطبیعی را در نوروپاتی حرکتی تشخیص می دهد و می تواند به تمایز بین اختلالات عضلانی و عصبی کمک کند.
آزمایشات نوروپاتولوژی ظاهر عصب
بیوپسی عصب شامل برداشتن و بررسی نمونه ای از بافت عصبی، معمولاً یک عصب حسی از ساق پا است. اگرچه بیوپسی عصبی میتواند دقیقترین اطلاعات را در مورد انواع دقیق سلولهای عصبی و بخشهای سلولی آسیبدیده ارائه دهد، اما میتواند به عصب آسیب بیشتری وارد کند و درد مزمن نوروپاتیک و از دست دادن حسی را به همراه داشته باشد.
بیوپسی عصبی تشخیصی پوست به متخصصان این امکان را می دهد تا انتهای رشته های عصبی را پس از برداشتن یک قطعه کوچک از پوست (معمولاً به قطر سه میلی متر) تحت بی حسی موضعی بررسی کنند. بیوپسی پوست به استانداردی برای تشخیص نوروپاتی های فیبر کوچک تبدیل شده است که بر مطالعات استاندارد هدایت عصبی و الکترومیوگرافی تأثیر نمی گذارد.
تست اتونومیک
چندین نوع مختلف تست اتونومیک میتواند نوروپاتیهای محیطی را ارزیابی کند، یکی از آنها تست QSART است که توانایی تعریق در چندین محل در بازو و پا را اندازهگیری میکند. ناهنجاری های QSART با پلی نوروپاتی های فیبر کوچک همراه است
آزمایشات تصویربرداری رادیولوژی
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ستون فقرات می تواند فشردگی ریشه عصبی (عصب فشرده شده)، تومورها یا سایر مشکلات داخلی را نشان دهد.
ام آر آی عصب (نوروگرافی) می تواند فشردگی عصب را نشان دهد. توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن پشت می تواند فتق دیسک را نشان دهد. تنگی کانال نخاعی، تومورها، ناهنجاری های استخوانی و عروقی که ممکن است بر اعصاب تاثیر بگذارد.
سونوگرافی عضلانی و اعصاب یک تکنیک تجربی غیر تهاجمی برای تصویربرداری از اعصاب و ماهیچهها برای آسیبهایی مانند عصب بریده شده یا عصب فشرده است. تصویربرداری اولتراسوند از ماهیچه ها می تواند ناهنجاری هایی را که ممکن است مربوط به یک اختلال عضلانی یا عصبی باشد، تشخیص دهد. برخی از اختلالات عضلانی ارثی الگوهای مشخصی در سونوگرافی عضلانی دارند.
درمان نوروپاتی محیطی
درمان ها کاملاً به نوع آسیب عصبی، علائم و محل آن بستگی دارد. پزشک توضیح خواهد داد که چگونه آسیب عصبی باعث علائم خاص می شود و چگونه آنها را به حداقل رسانده و مدیریت کنید. ممکن است بتوانید دوز داروی خود را کاهش دهید یا نوروپاتی خود را بدون دارو مدیریت کنید. درمان قطعی می تواند در طول زمان به بهبود عملکردی کمک کند، تا زمانی که خود سلول عصبی نمرده باشد.
اصلاح علل زمینهای میتواند منجر به رفع نوروپاتی به خودی خود با بهبود یا بازسازی اعصاب شود. سلامت و مقاومت اعصاب را می توان با عادات سبک زندگی سالم مانند موارد زیر بهبود بخشید:
- حفظ وزن مطلوب
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم
- خوردن یک رژیم غذایی متعادل
- اصلاح کمبود ویتامین
سیگار کشیدن رگ های خونی را که مواد مغذی را به اعصاب محیطی می رسانند منقبض می کند و می تواند علائم نوروپاتیک را بدتر کند. ورزش می تواند خون، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به انتهای عصبی دورتر برساند، قدرت عضلانی را بهبود بخشد و آتروفی عضلانی را محدود کند. مهارت های خودمراقبتی در افراد مبتلا به دیابت و سایر افرادی که توانایی احساس درد را مختل می کنند، می تواند علائم را کاهش داده و اغلب شرایطی را ایجاد کند که بازسازی عصبی را تشویق می کند. کنترل دقیق سطح گلوکز خون می تواند علائم نوروپاتی را کاهش دهد و به افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی کمک کند تا از آسیب بیشتر عصبی جلوگیری کنند.
شرایط التهابی و خودایمنی منجر به نوروپاتی را می توان با استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی کنترل کرد. داروهای چون:
- پردنیزون
- سیکلوسپورین یا آزاتیوپرین
روش پلاسمافرزیس
پلاسمافرزیس (به انگلیسی: Plasmapheresis ) نوعی روش درمانی با تعویض پلاسمای خون فرد بیمار است که می تواند به کاهش التهاب یا سرکوب فعالیت سیستم ایمنی کمک کند. عواملی مانند ریتوکسیماب که سلولهای التهابی خاص را هدف قرار میدهند، دوزهای زیادی از ایمونوگلوبولینهای تزریقی داخل وریدی، و آنتیبادیهایی که سیستم ایمنی را تغییر میدهند نیز میتوانند فعالیت غیرطبیعی سیستم ایمنی را سرکوب کنند.
بهبود علائم نوروپاتی محیطی
برای علائم حرکتی، کمک های مکانیکی مانند بریس های دست یا پا می توانند به کاهش ناتوانی جسمی و درد کمک کنند. کفش های ارتوپدی می توانند اختلالات راه رفتن را بهبود بخشند و به جلوگیری از آسیب دیدگی پا کمک کنند. آتل برای مشکلات تونل کارپ می تواند به قرار دادن مچ دست کمک کند تا فشار عصب تحت فشار را کاهش دهد و به آن اجازه بهبودی بدهد. برخی از افراد مبتلا به ضعف شدید از انتقال تاندون یا همجوشی استخوان سود می برند تا اندام خود را در موقعیت بهتری نگه دارند یا فشار عصبی را آزاد کنند.
علائم اتونوم بسته به آنچه هستند نیاز به مدیریت دقیق دارند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به افت فشار خون ارتواستاتیک (کاهش قابل توجه فشار خون هنگام ایستادن سریع) می توانند یاد بگیرند که با ایستادن آهسته و مصرف داروهایی برای بهبود نوسانات فشار خون از افت فشار خون جلوگیری کنند. بسیاری از افراد از روشها و تکنیکهای مکمل مانند طب سوزنی، ماساژ، داروهای گیاهی و روشهای شناختی رفتاری یا سایر روشهای رواندرمانی برای مقابله با درد نوروپاتیک استفاده میکنند.
کنترل علائم حسی، مانند درد نوروپاتیک یا خارش ناشی از آسیب به عصب یا اعصاب، بدون دارو دشوارتر است. استراتژی های رفتاری می تواند به برخی از افراد کمک کند تا با دردهای مزمن و همچنین افسردگی و اضطرابی که بسیاری ممکن است پس از آسیب عصبی احساس کنند، کنار بیایند.