علائم و نشانه های تشنج چیست؟
بیشتر تشنجها به دلیل صرع ایجاد میشوند، اما ممکن است علتهای مختلفی باعث بروز تشنج شود. فردی که تشنج دارد ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شود، به سرعت پلک بزند، روی زمین بیفتد یا هوشیاری خود را از دست بدهد. چنین علائمی برای بیمار نیاز به تشخیص پزشکی و درمان علت تشنج دارد. همچنین تشنج های غیرصرعی نیز ممکن است رخ دهد. چنین تشنجی با تشنج صرعی متفاوت است.
علائم اولیه تشنج
گاهی اوقات، افراد قبل از تشنج، احساسات خاصی را تجربه می کنند که به آن هاله می گویند. این علائم ناشی از تغییرات الکتریکی در مغز است که با شروع تشنج رخ می دهد.
آنها به عنوان یک هشدار برای وقوع تشنج عمل می کنند. با این حال، علائم دقیق بستگی به این دارد که تشنج در کدام قسمت از مغز شروع شود. هاله معمولا قبل از تشنج کانونی رخ می دهد. رایج ترین هاله شامل احساساتی مانندترس و یک اتفاق بد قریب الوقوع است.
افراد همچنین ممکن است تغییرات بینایی، ناهنجاریهای شنوایی یا تغییر در حس بویایی خود را قبل از تشنج تجربه کنند. ثبت جزئیات علائم و زمان وقوع آنها می تواند به پزشک در تشخیص و درمان تشنج کمک کند.
علائم تشنج در بزرگسالان
علائم تشنج ممکن است بسته به نوع تشنج متفاوت باشد، اما شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن هوشیاری
- افتادن به زمین
- حرکات سریع چشم
- آبریزش یا کف در دهان
- فشردن دندان ها یا فک
- تجربه بی اختیاری
داشتن اسپاسم عضلانی غیرقابل کنترل - خیره شدن
- مشکل در صحبت کردن
تشنج ممکن است چند دقیقه طول بکشد. با این حال، اگر موارد زیر مشاهده شد با اورژانس تماس بگیرید:
- تشنج بیش از 5 دقیقه طول می کشد
- آسیب مربوط به تشنج رخ می دهد
- فرد قبلاً هرگز تشنج نکرده است
علائم تشنج در نوزادان
نوزادان نیز ممکن است تشنج داشته باشند. با این حال، ممکن است فرد در تشخیص آنها مشکل بیشتری داشته باشد زیرا پاسخ های سالم و معمولی نوزاد ممکن است شبیه علائم تشنج باشد.
نوزادان معمولاً صورت خود را تکان میدهند، یا به شکلی درهم میکشند. بنابراین، فرد به راحتی می تواند این حرکات را با تشنج اشتباه بگیرد یا اصلا آنها را به عنوان علائم تشنج تشخیص ندهد.
علائم تشنج ممکن است شامل یکی یا همه موارد زیر باشد:
- سفتی بازوها یا پاها، که می تواند متناوب از یک طرف به سمت دیگر تغییر کند
- تکان دادن تمام قسمت بالایی بدن به سمت بالا یا تکان دادن هر دو پا به سمت شکم
- تغییرات در حالات چهره، تنفس یا ضربان قلب.
به طور کلی، تحقیقات نشان می دهد که ژنتیک نقش مهمی در بروز تشنج در نوزاد دارد. بر اساس یک بررسی تحقیقاتی در سال 2018، یک سوم کودکان مبتلا به تشنج تب دار سابقه خانوادگی تشنج دارند. خطر ابتلای نوزاد به تشنج ناشی از تب در خواهر یا برادر مبتلا حدود 20 درصد و با والدین مبتلا 33 درصد است.
عوارض ناشی از تشنج
پس از تشنج، فرد ممکن است عوارض مختلفی را تجربه کند که ممکن است برای چند دقیقه یا حتی ساعت ها باقی بماند. افراد ممکن است پس از پایان تشنج احساس خستگی، ضعف و گیجی کنند. سایر علائم رایج عبارتند از سردرد یا درد در عضلاتی که در طول تشنج منقبض می شوند. برای پزشک مهم است که بداند منشأ تشنج در کدام قسمت از مغز است. اگر تشنج از لوب گیجگاهی نشات گرفته باشد، فرد احتمالاً تغییرات زبانی یا رفتاری را تجربه می کند.
انواع تشنج
دو نوع اصلی تشنج وجود دارد:
- شروع کانونی
- شروع عمومی.
تشنج های عمومی هر دو طرف مغز را تحت تاثیر قرار می دهند و شامل تشنج های غایب و تشنج های تونیک-کلونیک می شوند. این نوع تشنج ها علائم رایج تشنج زیادی را ایجاد می کنند، مانند:
- حرکت سریع چشم
- از دست دادن هوشیاری
- اسپاسم عضلانی
- گریه کردن
- افتادن به زمین
تشنج کانونی یا تشنج جزئی فقط در یک ناحیه از مغز منشأ می گیرد. زیر شاخه های تشنج کانونی عبارتند از:
تشنج های کانونی ناآگاه: این تشنج ها می توانند باعث ایجاد احساس گیجی در افراد شوند. فرد ممکن است توانایی صحبت کردن یا پردازش زبان را برای چند دقیقه پس از وقوع این نوع تشنج از دست بدهد.
تشنج ژنرالیزه ثانویه: این تشنج ها در یک قسمت از مغز شروع می شوند اما با پیشرفت به سایر قسمت های مغز گسترش می یابند و منجر به تشنج تونیک-کلونیک می شوند.
افراد مبتلا به صرع ممکن است انواع تشنج را تجربه کنند. تشنج های غیرصرعی روانی نیز ممکن است به دلیل ناراحتی روانی رخ دهد. اگرچه اینها حملات صرعی نیستند، اما علائم مشابهی دارند.
این علائم عبارتند از:
- تکان دادن بدن و سر
- چشم های محکم بسته
- از دست دادن هوشیاری
چه چیزی باعث تشنج می شود؟
سلول های عصبی در مغز سیگنال های الکتریکی را برای برقراری ارتباط ارسال می کنند. هر گونه تغییر در این فعالیت الکتریکی می تواند باعث تشنج شود. عواملی که می توانند باعث فعالیت غیر طبیعی الکتریکی شوند عبارتند از:
- عدم تعادل الکترولیت
- تب شدید
- ترک ناگهانی مواد مخدر یا الکل
- ضربه مغزی
- سطح قند خون بالا یا پایین
آیا تشنج خطرناک است؟
هر تشنجی خطرناک نیست ولی وقوع تشنج در یک موقعیت خاص ممکن است فرد را دچار آسیب کند. اکثر افراد می توانند با تشنج به سلامت زندگی کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراحعه کرد؟
اگر فردی برای اولین بار تشنج را تجربه کند، به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. سپس پزشک می تواند علت اصلی را تشخیص دهد و درمان مناسب را پیشنهاد کند. اگر فردی تشنج های بعدی و شدیدتر را تجربه کرد، باید تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد.د.
نکاه پایانی
تشنج ها ممکن است صرعی یا غیرصرعی باشند و از اختلال در فعالیت سلول های عصبی در قسمت های مختلف مغز ناشی شوند. تشنج معمولاً فقط چند دقیقه در هر بار طول می کشد. فرد ممکن است علائم مختلفی را قبل، در حین و بعد از تشنج تجربه کند.
ثبت علائم تشنج ممکن است به پزشک در تشخیص یا تنظیم درمان تشنج کمک کند. همچنین تشخیص علائم تشنج می تواند به افراد کمک کند تا قبل از وقوع تشنج وارد یک فضای امن شوند.
منابع: