دکتر یاسمین جنوبی: مولتیپل اسکلروزیس (MS) باعث آسیب به رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی می شود. همچنین با گذشت زمان، می تواند منجر به مشکلات بینایی، ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل یا بی حسی شود. چندین درمان دارویی می تواند آسیب عصبی را محدود کرده و پیشرفت بیماری را کند کند.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است. با این شرایط، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند. در افراد مبتلا به ام اس، سیستم ایمنی به سلول های میلین، غلاف محافظی که اعصاب مغز و نخاع را احاطه کرده است، حمله می کند.

آسیب به غلاف میلین باعث قطع سیگنال های عصبی از مغز به سایر قسمت های بدن می شود. آسیب می تواند منجر به علائمی شود که بر مغز، نخاع و چشم شما تأثیر می گذارد.

چهار نوع ام اس وجود دارد:

• سندرم مجزای بالینی (CIS)
• ام اس عودکننده- فروکش کننده (RRMS)
• ام اس پیشرونده اولیه (PPMS)
• MS پیشرونده ثانویه (SPMS)

مولتیپل اسکلروزیس (MS) چقدر شایع است؟

ام اس معمولا زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند. اکثر افراد مبتلا به ام اس در سنین 20 تا 40 سالگی تشخیص داده می شوند.

علت مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟

علت ام اس هنوز به طور دقیق مشخص نیست. تحقیقات برای کمک به شناسایی عوامل ایجاد کننده این بیماری ادامه دارد. عواملی که ممکن است باعث ایجاد ام اس شوند عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض ویروس ها یا باکتری های خاص: برخی تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض برخی عفونت ها (مانند ویروس اپشتین بار) می تواند باعث ایجاد ام اس در مراحل بعدی زندگی شود.

محل زندگی: محیط ممکن است در خطر ابتلا به ام اس نقش داشته باشد. برخی از نقاط جهان به طور قابل توجهی نرخ ابتلا به این بیماری را نسبت به سایرین دارند. نواحی دورتر از خط استوا نرخ بالاتری از ام اس دارند. این ممکن است به این دلیل باشد که این مناطق نور خورشید کمتری دریافت می کنند. افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار می گیرند، سطح ویتامین D کمتری دارند که یک عامل خطر برای ابتلا به ام اس است.

نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن: مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمنی است. محققان در تلاشند تا دریابند چه چیزی باعث می شود سلول های ایمنی برخی افراد به اشتباه به سلول های سالم حمله کنند.

جهش های ژنی: داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به ام اس خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. اما هنوز دقیقاً مشخص نیست که چگونه و کدام ژن در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس نقش دارند.

علائم ام اس

مشکلات بینایی – مانند نوریت بینایی (تاری و درد در یک چشم) – اغلب یکی از اولین علائم مولتیپل اسکلروزیس هستند. سایر علائم رایج عبارتند از:

• تغییرات در راه رفتن
• خستگی.
• از دست دادن تعادل یا هماهنگی.
• اسپاسیته.
• ضعف عضلانی.
• گزگز یا بی حسی، به خصوص در پاها یا بازوها.

عوارض ام اس چیست؟

اگر ام اس پیشرفت کند، بدتر شدن علائم ممکن است منجر به عوارضی مانند:

• مشکل در راه رفتن که ممکن است منجر به نیاز به عصا، واکر یا ویلچر شود.
• از دست دادن کنترل روده یا مثانه.
• مشکلات حافظه
• مشکلات جنسی

تشخیص مولتیپل اسکلروزیس (MS)

بسیاری از شرایط می توانند علائم عصبی مشابهی ایجاد کنند. تشخیص دقیق گاهی اوقات دشوار است. برای تشخیص ام اس باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

تشخیص قطعی ام اس میسر نیست با این وجود پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در ادامه ممکن است آزمایش خون و آزمایش های تصویربرداری مانند MRI انجام تجویز کند. MRI به دنبال شواهدی از ضایعات (نواحی آسیب) در مغز یا نخاع است که نشان دهنده مولتیپل اسکلروزیس است. ضایعات در نتیجه آسیب به غلاف میلین ایجاد می شوند.

اگر این تست‌ها پاسخ روشنی ارائه نکنند، متخصص مغز و اعصاب ممکن است یک آزمایش پتانسیل برانگیخته را توصیه کند. این آزمایش با اندازه گیری فعالیت الکتریکی در مغز و نخاع، عملکرد عصبی را بررسی می کند.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) چگونه مدیریت یا درمان می شود؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد. درمان ام اس بر مدیریت علائم، کاهش عود (دوره هایی که علائم بدتر می شود) و کند کردن پیشرفت بیماری متمرکز است. برنامه درمان ام اس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری (DMTs): چندین دارو برای درمان طولانی‌مدت ام‌اس تأییدیه FDA را دارند. این داروها به کاهش عودها کمک می کنند (که به آنها شعله ور شدن یا حملات نیز گفته می شود). آنها پیشرفت بیماری را کند می کنند. و می توانند از ایجاد ضایعات جدید بر روی مغز و نخاع جلوگیری کنند.
داروهای کنترل عود: اگر دچار حمله شدید شده اید، متخصص مغز و اعصاب ممکن است دوز بالایی از کورتیکواستروئیدها را توصیه کند. این دارو می تواند به سرعت التهاب را کاهش دهد. آنها آسیب به غلاف میلین اطراف سلول های عصبی را کاهش می دهند.

توانبخشی فیزیکی: مولتیپل اسکلروزیس می تواند بر عملکرد فیزیکی تأثیر بگذارد. تناسب اندام و قوی بودن به شما کمک می کند تا تحرک خود را حفظ کنید.
مشاوره سلامت روان: مقابله با یک بیماری مزمن می تواند از نظر عاطفی چالش برانگیز باشد. و ام اس گاهی اوقات می تواند بر خلق و خو و حافظه تأثیر بگذارد. کار با یک روانشناس عصبی یا دریافت سایر حمایت های عاطفی بخش مهمی از مدیریت این بیماری است.

چگونه می توانم از عود مولتیپل اسکلروزیس جلوگیری کنم؟

درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری مؤثرترین راه برای کاهش تعداد عودها (که عود یا حملات نیز نامیده می‌شوند) هستند. سبک زندگی سالم می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند. مراقبت خوب همچنین می تواند علائم را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

تغییرات سبک زندگی که می تواند وضعیت فرد بیمار را بهبود بخشد عبارتند از:

رژیم غذایی سالم: کارشناسان یک رژیم غذایی متعادل را توصیه می کنند که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات، غلات کامل، چربی های سالم و پروتئین بدون چربی باشد. همچنین باید مصرف قندهای اضافه شده، چربی های ناسالم و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید.

ورزش منظم: مولتیپل اسکلروزیس می تواند باعث ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل و مشکل در راه رفتن شود. ورزش های هوازی، انعطاف پذیری و تمرینات قدرتی برای کمک به قوی نگه داشتن عضلات و حفظ عملکرد بدنی ضروری هستند.

مدیریت استرس: استرس می تواند عوارض جسمی و روحی داشته باشد. همچنین می تواند با خواب تداخل کند که می تواند خستگی مرتبط با ام اس را بدتر کند. مهم است که راه هایی برای مدیریت استرس پیدا کنید – مانند یوگا، مدیتیشن، ورزش، و کار با یک ارائه دهنده سلامت روان.

سیگار نکشید و مصرف الکل را محدود کنید: سیگار و الکل با بدتر شدن علائم ام اس مرتبط هستند و می توانند پیشرفت بیماری را تسریع کنند. ترک سیگار به سلامت شما کمک می کند.

نکته پایانی

مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری است که سیستم عصبی مرکزی (مغز، نخاع و اعصاب بینایی) را تحت تاثیر قرار می دهد. این یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود سلول های ایمنی شما به اشتباه به سلول های عصبی سالم شما حمله کنند. این حملات منجر به التهاب و آسیب به غلاف میلین می شود که سلول های عصبی شما را می پوشاند و از آنها محافظت می کند. این آسیب باعث علائم عصبی می شود – مانند از دست دادن تعادل، مشکلات بینایی و ضعف عضلانی. چندین درمان موثر برای ام اس وجود دارد. این داروها عود را کاهش می دهند و به کند کردن پیشرفت بیماری کمک می کنند. اکثر افراد مبتلا به ام اس قادرند علائم خود را مدیریت کنند و زندگی کامل و فعالی داشته باشند.