علت سرگیجه چیست وچه درمانی دارد؟

دکتر یاسمین جنوبی: سرگیجه حالتی است که فرد احساس می کند محیط اطراف به صورت دایره ای در حال چرخش است و می تواند باعث عدم تعادل شود. سرگیجه معمولاً زمانی رخ می دهد که مشکلی در گوش داخلی وجود داشته باشد. اما شرایطی مانند تومور، سکته مغزی یا هر عاملی که بر مغز تاثیر بگذارد نیز می تواند در بروز آن دخیل باشد.

علائم سرگیجه عبارتند از:

  • تهوع و استفراغ.
  • مسائل مربوط به تعادل
  • کاهش شنوایی در یک یا هر دو گوش.
  • وزوز گوش (زنگ در گوش شما).
  • سردرد.
  • دریازدگی.
  • احساس پری در گوش
  • نیستاگموس (بیماری که باعث می شود چشمها سریع و غیرقابل کنترل از این طرف به طرف دیگر حرکت کنند).

انواع سرگیجه

دو نوع اصلی سرگیجه وجود دارد:

  • سرگیجه محیطی
  • سرگیجه مرکزی.

سرگیجه محیطی شایع ترین نوع آن است. زمانی اتفاق می افتد که مشکلی در گوش داخلی یا عصب دهلیزی وجود داشته باشد.

انواع سرگیجه محیطی عبارتند از:

  • سرگیجه موضعی حمله ای خوش خیم (BPPV).
  • لابیرنتیت.
  • نوریت دهلیزی.
  • بیماری منیر.

سرگیجه مرکزی کمتر شایع است. زمانی اتفاق می‌افتد که فرد دچار بیماری‌هایی مانند عفونت، سکته مغزی یا آسیب مغزی شود. افراد مبتلا به سرگیجه مرکزی معمولاً علائم شدیدتری مانند بی ثباتی شدید یا مشکل در راه رفتن دارند.

چه عاملی باعث سرگیجه می شود؟

علل سرگیجه از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • سردردهای میگرنی.
  • برخی داروها، از جمله برخی آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهاب و داروهای قلبی عروقی.
  • سکته.
  • آریتمی.
  • دیابت.
  • جراحت سر.
  • خواب طولانی مدت
  • زونا داخل یا نزدیک گوش
  • جراحی گوش.
  • فیستول پری لنفاتیک (زمانی که مایع گوش داخلی به گوش میانی نشت می کند).
  • هایپرونتیلاسیون (تنفس سریع).
  • فشار خون پایین (هنگام ایستادن فشار خون شما کاهش می یابد).
  • آتاکسی (ضعف عضلانی).
  • سیفلیس
  • اتواسکلروز (یک مشکل رشد استخوان که بر گوش میانی شما تأثیر می گذارد).
  • بیماری های مغزی
  • مولتیپل اسکلروزیس (MS).
  • نوروم آکوستیک.

عوارض احتمالی سرگیجه چیست؟

سرگیجه می تواند باعث زمین خوردن و منجر به شکستگی استخوان یا آسیب های دیگر شود. سرگیجه همچنین می تواند کیفیت زندگی را مختل کند.

درمان سرگیجه

پزشک معمولا یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد علائم سرگیجه از بیمار سؤالاتی می پرسد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش را برای تأیید تشخیص بیماری توصیه کنند.

تست های تشخیصی سرگیجه

پزشک ممکن است برخی از آزمایش ها را برای تشخیص سرگیجه انجام دهند. این تست ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

تست فوکودا – آنتربرگر

پزشک از بیمار می‌خواهد با چشمان بسته به مدت 30 ثانیه در محل حرکت کند. اگر فرد هنگام  قدم زدن بچرخد یا به یک طرف خم شود، می تواند به این معنی باشد که بخش حلزون گوش او مشکل دارد.

تست رومبرگ

در طول این ارزیابی، پزشک از بیمار می‌خواهد که در حالی که ایستاده‌ است، چشمان خود را ببندد و پاهای خود را کنار هم بگذارد و دست‌ها را به پهلو ببندد. اگر بیمار احساس عدم تعادل یا بی ثباتی کنید، می تواند به این معنی باشد که سیستم عصبی مرکزی (مغز یا نخاع) او مشکل دارد.

تست ضربه سر

برای این آزمایش، پزشک به آرامی سر بیمار را به هر طرف حرکت می دهد در حالی که چشمان خود را روی یک هدف ثابت متمرکز می کند (به عنوان مثال نقطه ای روی دیوار ). همانطور که سر  را حرکت می دهد، به حرکات چشم توجه زیادی می کند. این می تواند به آنها بگوید که آیا مشکلی در سیستم تعادل در گوش داخلی بیمار وجود دارد یا خیر.

تست دهلیزی

این تست شامل چندین آزمایش مختلف برای بررسی بخش دهلیزی سیستم گوش داخلی است. آزمایش دهلیزی می تواند به تعیین اینکه آیا علائم  نتیجه یک مشکل گوش داخلی است یا یک مشکل مغزی کمک می کند.

تست های تصویربرداری

این آزمایش ها ممکن است شامل سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) باشد.

درمان سرگیجه

درمان سرگیجه به علت زمینه ای بستگی دارد. پزشکان از درمان های مختلفی استفاده می کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • مانورهای تغییر موقعیت
  • داروی سرگیجه
  • درمان توانبخشی دهلیزی (تمرینات سرگیجه).
  • عمل جراحی.

مانورهای تغییر موقعیت

سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV) زمانی رخ می‌دهد که کریستال‌های کربنات کلسیم ریز (کانالیت‌ها) از دهانه گوش داخلی (جایی که به آن تعلق دارند) به کانال‌های نیم دایره‌ای حرکت می‌کنند. این می تواند باعث علائم سرگیجه شود، به خصوص زمانی که موقعیت سر خود را تغییر می دهید.

روش‌های تغییر موقعیت کانال، مانند مانور Epley، می‌تواند به انتقال کریستال‌ها از کانال‌های نیم‌دایره‌ای به داخل رحم کمک کند. این مانورها از یک سری سر مشخص تشکیل شده است

داروی سرگیجه

دارو ممکن است در برخی موارد سرگیجه حاد (شروع ناگهانی، کوتاه مدت) کمک کند. پزشک ممکن است داروهای بیماری حرکت (مانند مکلیزین یا دیمن هیدرینات) یا آنتی هیستامین ها (مانند سیکلیزین) را برای کاهش علائم سرگیجه توصیه کنند.

درمان توانبخشی دهلیزی سرگیجه

درمان توانبخشی دهلیزی معمولاً شامل مجموعه ای از تمرینات برای بهبود علائم رایج سرگیجه مانند بینایی ناپایدار و مشکلات تعادلی است. تمرینات ممکن است شامل کشش، تقویت، کنترل حرکت چشم و قدم زدن باشد. پزشک می تواند به شما یاد دهد که چگونه این تمرینات را در خانه انجام دهید تا بتوانید هر زمان که دچار سرگیجه شدید علائم خود را مدیریت کنید.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

در صورت ابتلا به موارد زیر همراه با سرگیجه با اورژانس تماس بگیرید:

  • درد قفسه سینه.
  • تپش قلب.
  • سردرد ناگهانی.
  • مشکل در راه رفتن.
  • تب بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد).
  • تغییر بینایی
  • ضعف در یک دست یا پا.

وقتی سرگیجه دارید رانندگی نکنید اگر یکی از عزیزانتان برای رانندگی شما در دسترس نیست، با 911 (یا شماره خدمات اضطراری محلی خود) تماس بگیرید.

نکته پایانی

سرگیجه می تواند به طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر شود. اگرچه حملات سرگیجه می تواند ترسناک باشد، اما در بیشتر مواقع به سرعت از بین می رود. اگر سرگیجه شدید یا طولانی مدت را تجربه می کنید، علائم شما می تواند نشان دهنده بیماری دیگری باشد. سرگیجه می تواند با کیفیت زندگی شما تداخل داشته باشد و توانایی شما را برای انجام کارهایی که می خواهید را مختل کند. مهم نیست که کدام نوع سرگیجه را تجربه می کنید، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی می تواند به شما در شناسایی علت اصلی و تعیین درمان شخصی بر اساس نیازهای شما کمک کند.