دکتر یاسمین جنوبی – متخصص مغز و اعصاب

دکتر یاسمین جنوبی: ام اس در بین زنان ۳ برابر بیشتر از مردان است و در زنان در سنین باروری بیشتر از هر گروه سنی دیگری شیوع دارد. در این مطلب توضیح خواهیم داد که دلیل ام اس در زنان چیست، سیر بیماری در زنان چگونه متفاوت است و چه تاثیری در باروری دارد.

چرا بیماری ام اس در زنان بیشتر است؟

هنوز مشخص نیست که چرا ام اس زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند. مطالعات به نقش هورمون های زنانه، ویتامین D، التهاب و چاقی اشاره می کند. این واقعیت که زنان بسیار بیشتر از مردان مبتلا به ام اس هستند نشان می دهد که هورمون های جنسی مانند تستوسترون و استروژن در این امر نقش دارند.

علائم ام اس در زنان

در بیشتر موارد، علائم ام اس در زنان و مردان یکسان است. اما علائم زنان ممکن است در زمان هایی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی که هورمون ها در نوسان هستند بدتر شود. برخی علائم عبارتند از:

• بی‌حسی
• اسپاسم عضلانی
• مشکل در حرکت پاها و بازوها
• عدم هماهنگی و ایجاد مشکل در تعادل
• مشکل و ناپایداری در هنگام راه رفتن
• لرزش یا ضعف یک یا هردو دست یا پا

تاثیر چرخه قاعدگی بر ام اس

برخی از خانم ها پس از تشخیص MS، تغییر در علائم پریود را مشاهده می کنند. آن ها ممکن است افزایش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را مشاهده کنند. این مجموعه از علائم به طور معمول چند روز قبل از پریود ظاهر می شود و چند روز پس از ابتلا به آن از بین می رود. علائمی که شامل:

• خستگی
• افسردگی
• مشکلات تعادل و ضعف

گاهی اوقات تشخیص تفاوت بین علائم MS و PMS دشوار است. به هر حال، خستگی، تغییر حالت و مشکلات جنسی در هر دو شرایط ام اس و پریود دیده می شود

باروری زنان و ام اس

هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ام اس باروری را مختل می کند وجود ندارد. یک زن مبتلا به ام اس می تواند باردار شود. و بارداری و شیردهی بر روند بیماری در اکثر زنان تأثیری ندارد.

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که مادر مبتلا به ام اس نظیر هر خانم سالم دیگری می‌تواند دوران بارداری طبیعی و نوزادی سالم داشته باشد و هیچکدام از مطالعات و تحقیقات نشان نداده که ام اس ممکن است باعث افزایش ریسک حاملگی خارج از رحمی، افزایش خطر سقط، زایمان زودرس، جنین مرده و یا افزایش ناهنجاری‌های مادرزادی در نوزاد گردد. فقط نیاز است زنان باردار حتما برنامه های خود را با پزشک هماهنگ کنند.

پیشگیری از بارداری و ام اس

خطرات مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی (OCP) برای زنان مبتلا به ام اس، نیست. هیچ مدرکی مبنی بر کاهش اثربخشی OCP و DMT وجود ندارد. با این حال، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان علائم ام اس با OCP ها تداخل دارند. تمام داروها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید با مشورت پزشک باشد تا هیچ تداخلی ایجاد نشود.

درمان های باروری و ام اس

بیماری ‌ام اس هیچ مانعی برای بارداری سالم ایجاد نمی‌کند. البته باید روند بارداری و زایمان تحت نظر متخصص ام اس و پزشک زنان و زایمان انجام گیرد. در بسیاری از موارد، پزشک مصرف داروی ام اس در بیماری را قطع می‌کند زیرا علائم بیماری ام اس  خود به خود کاهش پیدا می‌کند.

البته برخی علائم ام اس در بارداری مثل عدم تعادل، کمردرد و … در ماه‌های اول ممکن است باعث شوند فرد بیمار، بارداری سخت‌تری را تجربه کند. اما به طور کلی این بیماری مانع از بارداری و زایمان سالم نمی‌شود.

یائسگی و ام اس

ام اس روی سن شروع یائسگی تاثیری ندارد. اما علائم ام اس و یائسگی ممکن است به روش های زیر بر یکدیگر تأثیر بگذارند:

• در برخی از زنان، علائم ام اس در دوران یائسگی بدتر می شود.
• برای برخی، گرگرفتگی همراه با یائسگی ممکن است علائم ام اس را ایجاد کند یا آنها را بدتر کند.
• یائسگی ممکن است مشکلات خلق و خو، خواب، خستگی، مشکلات شناختی یا عملکرد مثانه را چالش برانگیزتر کند.
• پوکی استخوان در افراد مبتلا به ام اس بیشتر از افراد بدون ام اس است. خطر پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی و خطر شکستگی افزایش می یابد.
• مانند هر مرحله از زندگی، حتماً در مورد علائم جدید یا بدتر MS با پزشک ام اس خود صحبت کنید.

درمان جایگزینی هورمونی (HRT) و ام اس

درمان جایگزینی هورمون (HRT) برای درمان نشانه‌های یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژینال استفاده می‌شود. HRT در زنان یائسه جوان‌تر می‌تواند به حفظ استحکام استخوان و پیشگیری از استئوپوروز (استخوان‌های ضعیف) کمک کند. با این حال، ایمنی HRT بعد از سرطان آندومتر ناشناخته است.

امید به زندگی افراد مبتلا به ام اس

تحقیقات نشان می‌دهد که این عادات خوب به سلامت کلی کمک می‌کنند و می‌توانند بر پیشرفت ام‌اس تأثیر بگذارند. از جمله:

• خوردن یک رژیم غذایی مغذی
• ورزش منظم
• سیگار نکشید یا سیگار نکشید
• پیگیری مراقبت های پیشگیرانه
• مدیریت سایر شرایط پزشکی