چه درمانی برای تشنج وجود دارد؟

دکتر یاسمین جنوبی: روش های درمانی می تواند به اکثر افراد مبتلا به صرع کمک کند تا تشنج های کمتری داشته باشند یا به طور کامل تشنج را متوقف کنند. این درمان ها شامل:

  • داروهایی به نام داروهای ضد صرع (AEDs)
  • جراحی برای برداشتن قسمت کوچکی از مغز که باعث تشنج شده است
  • روشی برای قرار دادن یک وسیله الکتریکی کوچک در داخل بدن که می تواند به کنترل تشنج کمک کند
  • یک رژیم غذایی خاص (رژیم کتوژنیک) که می تواند به کنترل تشنج کمک کند

برخی از افراد مادام العمر نیاز به درمان دارند. اگر محرک‌های تشنج خود را بشناسید و بتوانید از آنها اجتناب کنید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.

داروهای ضد صرع (AEDs)

AED ها رایج ترین درمان برای صرع هستند. AED ها با تغییر سطح مواد شیمیایی در مغز کار می کنند. این داروها صرع را درمان نمی کنند، اما می توانند از بروز تشنج جلوگیری کنند.

انواع متداول داروهای ضد صرع عبارتند از:

  • والپروات سدیم
  • کاربامازپین
  • لاموتریژین
  • لوتیراستام
  • توپیرامات
  • لاکوزاماید
  • اکس کربازپین
  • فنو بارب
  • فنی توئین
  • پریمیدون
  • ethosuximide
  • اتوسوکزوماید

بهترین نوع این داروها برای افراد به مواردی مانند نوع تشنج، سن و اینکه آیا به بچه دار شدن فکر می کنید بستگی دارد. برخی از AED ها می توانند به نوزاد متولد نشده آسیب برسانند  اگر پزشک مصرف AED را توصیه می کند، از آنها در مورد انواع مختلف موجود و احتمالاً مناسب ترین آنها بپرسید.

نحوه مصرف داروهای ضد صرع

AED ها به اشکال مختلف از جمله قرص، کپسول، مایعات و شربت در دسترس هستند. معمولاً باید دارو را هر روز مصرف کنید. پزشک با دوز کم شروع می کند و به تدریج آن را افزایش می دهد تا تشنج فرد متوقف شود. اگر اولین دارویی که امتحان کردید مؤثر نبود، پزشک ممکن است استفاده از نوع دیگری را توصیه کند.

مهم است که از هر توصیه ای در مورد زمان مصرف AED و مقدار مصرف پیروی کنید. هرگز مصرف AED را به طور ناگهانی قطع نکنید – انجام این کار می تواند باعث تشنج شود. اگر چند سالی است که تشنج نداشته اید، از پزشک خود بپرسید که آیا ممکن است بتوانید درمان را متوقف کنید. اگر آنها فکر می کنند بی خطر است، دوز دارو به تدریج در طول زمان کاهش می یابد.

در حین مصرف AED، از هیچ داروی دیگری، از جمله داروهای بدون نسخه یا داروهای مکمل، بدون صحبت با پزشک عمومی یا متخصص خود استفاده نکنید. سایر داروها می توانند بر عملکرد AED شما تأثیر بگذارند.

اثرات جانبی داروهای ضد صرع

هنگام شروع درمان با AED عوارض جانبی شایع است. برخی ممکن است بلافاصله پس از شروع درمان ظاهر شوند و طی چند روز یا چند هفته از بین بروند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا چند هفته ظاهر نشوند. عوارض جانبی که ممکن است داشته باشید به دارویی که مصرف می کنید بستگی دارد.

عوارض جانبی رایج AED ها عبارتند از:

  • خواب آلودگی
  • کمبود انرژی
  • تحریک
  • سردرد
  • لرزش غیر قابل کنترل (لرزش)
  • ریزش مو یا رشد ناخواسته مو
  • تورم لثه ها
  • بثورات – در صورت بروز راش با پزشک یا متخصص خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است به این معنی باشد که واکنش جدی به داروی خود نشان می دهید.

اگر علائمی مانند بی قراری، تمرکز ضعیف و بیمار بودن را دارید با پزشک یا متخصص خود تماس بگیرید. این موارد می تواند به این معنی باشد که دوز شما خیلی زیاد است.

جراحی مغز

جراحی برای برداشتن بخشی از مغز ممکن است یک گزینه باشد اگر:

داروهای ضد تشنج را کنترل نمی کنند

آزمایشات نشان می دهد که تشنج به دلیل مشکل در قسمت کوچکی از مغز ایجاد می شود که می تواند بدون ایجاد عوارض جدی برداشته شود.
در این موارد، احتمال زیادی وجود دارد که تشنج پس از جراحی به طور کامل متوقف شود.

آزمایشات قبل از جراحی

اگر صرع پس از استفاده دارو به خوبی کنترل نمی شود، ممکن است به یک مرکز تخصصی صرع ارجاع داده شوید تا ببینید آیا ممکن است جراحی امکان پذیر باشد یا خیر. این معمولا شامل انجام چندین آزمایش است، مانند:

  • اسکن مغز
  • الکتروانسفالوگرام (EEG) – آزمایشی از فعالیت الکتریکی مغز
  • تست های حافظه، توانایی های یادگیری و سلامت روان

نتایج این آزمایش‌ها به متخصصتان کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند که آیا جراحی گزینه‌ای مناسبی است و نتیجه جراحی ممکن است چه باشد.

تحریک عصب واگ (VNS)

تحریک عصب واگ (VNS) جایی است که یک دستگاه الکتریکی کوچک شبیه به ضربان ساز در زیر پوست قفسه سینه قرار می گیرد. این دستگاه به سیمی متصل است که زیر پوست می رود و به عصب گردن به نام عصب واگ متصل می شود. انفجارهای الکتریسیته در طول سیم به عصب فرستاده می شود. تصور می شود که این امر می تواند با تغییر سیگنال های الکتریکی در مغز به کنترل تشنج کمک کند.

VNS معمولاً تشنج ها را به طور کامل متوقف نمی کند، اما می تواند به کاهش شدت و کمتر شدن تشنج کمک کند. احتمالاً همچنان نیاز به مصرف داروهای ضدصرع دارید.

عوارض جانبی VNS شامل:

  • خشن شدن صدا
  • گلودرد
  • سرفه هنگام فعال شدن دستگاه

این به طور معمول هر 5 دقیقه اتفاق می افتد و 30 ثانیه طول می کشد. باتری دستگاه VNS معمولاً تا 10 سال دوام می آورد، پس از آن زمان نیاز به روش دیگری برای تعویض آن خواهد بود.

تحریک عمیق مغز (DBS)

تحریک عمقی مغز (DBS) شبیه به VNS است. اما وسیله ای که در قفسه سینه قرار می گیرد به سیم هایی متصل است که مستقیماً وارد مغز می شوند. انفجارهای الکتریسیته ارسال شده در امتداد این سیم ها می تواند با تغییر سیگنال های الکتریکی در مغز از تشنج جلوگیری کند.

DBS یک روش نسبتاً جدید است که اغلب استفاده نمی شود، بنابراین هنوز مشخص نیست که چقدر برای صرع موثر است. همچنین برخی از خطرات جدی مرتبط با آن وجود دارد، از جمله خونریزی در مغز، افسردگی و مشکلات حافظه. اگر پزشک شما DBS را به عنوان یک گزینه پیشنهاد می کند، مطمئن شوید که با آنها در مورد مزایا و خطرات احتمالی صحبت می کنید.

رژیم کتوژنیک

رژیم کتوژنیک یک رژیم غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات و پروتئین است. در کودکان، تصور می شود که رژیم غذایی با تغییر سطح مواد شیمیایی در مغز، احتمال تشنج را کاهش می دهد.

رژیم کتوژنیک یکی از درمان های اصلی برای صرع قبل از استفاده از دارو بود. اما در حال حاضر به طور گسترده در بزرگسالان استفاده نمی شود زیرا یک رژیم غذایی پرچرب با شرایط سلامتی جدی مانند دیابت و بیماری های قلبی عروقی مرتبط است.

گاهی اوقات رژیم کتوژنیک برای کودکان مبتلا به تشنجی که توسط دارو کنترل نمی شود، توصیه می شود. این به این دلیل است که نشان داده شده است که تعداد تشنج ها را در برخی از کودکان کاهش می دهد.

درمان های مکمل

چندین درمان مکمل وجود دارد که در برخی از افراد مبتلا به صرع پاسخ مثبت می دهد. اما در مطالعات پزشکی هیچکدام به طور قطعی تشنج را کاهش نداده است. بنابراین باید در مورد توصیه های هر شخص دیگری به جز پزشک عمومی یا متخصص برای کاهش یا قطع مصرف دارو و امتحان درمان های جایگزین محتاط باشید.

قطع دارو بدون نظارت پزشک ممکن است باعث تشنج شود. داروهای گیاهی نیز باید با احتیاط استفاده شوند زیرا برخی از ترکیبات آنها می تواند با داروهای صرع تداخل داشته باشد.

خار مریم، یک داروی گیاهی که برای افسردگی خفیف استفاده می‌شود، برای افراد مبتلا به صرع توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند بر سطح داروی صرع در خون تأثیر بگذارد و ممکن است عملکرد درست دارو را متوقف کند.

گزارش‌هایی وجود دارد که برخی از درمان‌های رایحه‌درمانی با بوی قوی، مانند زوفا، رزماری و رازیانه شیرین، ممکن است باعث تشنج در برخی افراد شود. برای برخی از افراد مبتلا به صرع، استرس می تواند باعث تشنج شود. درمان‌های کاهش استرس و آرامش‌بخشی مانند ورزش، یوگا و مدیتیشن ممکن است کمک کنند.